Otomotiv sektöründe bir döneme damgasını vuran hurda teşvikleri, yeniden gündeme geldi. Bu teşvikler, eski ve verimsiz araçların piyasadan çekilmesini teşvik ederek, hem çevresel etkileri azaltmayı hem de sektördeki yenilikçiliği desteklemeyi amaçlıyor. İşte konuyla ilgili tüm detaylar…
TESK Başkanı’ndan Öneriler ve Geçmişteki Uygulamalar
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken’in, yeni araç alımlarında hurda teşvikinin yeniden uygulamaya alınması çağrısı, bu uygulamanın yeniden gündeme gelmesine neden oldu. Palandöken, geçmişteki uygulamalardan farklı bir şekilde ticari araçlar için yenilenmesini talep etti.
TESK Başkanı’ndan Hurda Teşvik Önerisi
Palandöken, yaptığı açıklamada, Türkiye’deki yaklaşık 28 milyon 750 bin aracın ortalama yaşının TÜİK verilerine göre 14.5 yılın üzerinde olduğunu belirtti. Eski araçların ekonomik ömrünü doldurduğunu, çevreye zarar verdiğini ve yakıt israfına yol açtığını ifade eden Palandöken, “Araçların yaşlarına yönelik bir teşvik programı yeniden uygulanmalı. Enflasyonist ortamda hurda araçların ekonomiye kazandırılması hem ekonomiyi canlandıracak hem de büyük bir girdi sağlayacak. Bu teşvik, araç yenilemek isteyen esnaf ve birçok meslek dalına yarar sağlayacak. Ayrıca, devlet bu teşviklerle yüksek miktarda gelir elde edebilir” dedi.
Ticari Araçların Durumu
Palandöken’in çağrısı, ticari araçların genellikle daha eski yaşta olduğunu vurguladı. TÜİK verilerine göre, Aralık 2023 itibarıyla trafikteki otomobillerin ortalama yaşı 14.1 iken, minibüslerin ve otobüslerin ortalama yaşı 15.8, kamyonetlerin 13.6 ve kamyonların 17.9 olarak kaydedildi. Palandöken’in önerdiği teşvik, özellikle ticari araçlar için önemli bir yenilik olabilir.
Geçmişteki Hurda Teşvikleri Uygulamaları
Türkiye’de hurda teşvikleri, ilk kez 2003 yılında uygulamaya kondu. O dönemde, belirli yaşın üzerindeki araçların trafikten çekilmesini teşvik etmek ve otomotiv sektöründeki satışları artırmak amacıyla teşvikler sağlandı. Bu teşvikler, 2010 yılında yeniden gündeme geldi ve 2010-2011 yılları arasında uygulandı. Teşvik, motorlu araç türleri üzerinde sınırlamalara gitti ve nakdi destek sağladı.
2012 yılında iki ayrı hurda teşviki kararı uygulandı. Bunlardan biri, 2011 yılındaki teşviklerin devamı niteliğindeydi ve diğeriyse motorlu taşıtlar vergisi ve idari para cezalarının terkin edilmesini içeriyordu. 2017-2019 yılları arasında da hurda teşvikleri uygulandı; bu dönemde, belirli yaşın üzerindeki araçların hurdaya ayrılması ve yeni araç alımlarında ÖTV indirimleri sağlandı.
Hurda teşviklerinin yürürlükte olmadığı yıllarda, hurdaya ayrılan araç sayısında azalma gözlemleniyor. Örneğin, 2023 yılı sonunda trafikten kaydı silinen araç sayısı bir önceki yıla göre yüzde 11 azaldı. Bu durum, hurda teşviklerinin pazar üzerindeki olumlu etkilerini ortaya koyuyor.
Palandöken’in çağrısı, hurda teşviklerinin yeniden gündeme gelmesi ve uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi konusunda önemli bir adım olabilir. Hurda teşviklerinin, otomotiv sektörüne ve ekonomiye olan katkıları, önümüzdeki dönemde yapılacak düzenlemelerle daha da netleşecektir.
