Türk otomotiv sanayisi, son dönemde karşılaştığı zorluklarla dikkat çekiyor. Pazara yeni markaların ucuz fiyat politikalarıyla dahil olması, yerli üretimin oranını azaltırken, ithalat oranlarını artırdı. Ayrıca, uzun süredir güncellenmeyen matrah oranları, yüksek faiz oranları, yüksek döviz kurları ve yüksek vergi yükleri, hem iç pazarı hem de üretimi olumsuz etkiliyor. 2024 yılının ilk yedi ayında otomotiv üretimi %5 oranında, ihracat ise %1 oranında düştü. İç pazar ise mevcut durumda kalmaya devam ediyor. Bu veriler, sektördeki mevcut ekonomik baskıların ve pazar dinamiklerinin etkisini gözler önüne seriyor.
Üretim ve İhracat Verileri Açıklandı
Türk otomotiv sanayisi, montaj sanayi olarak başladığı süreçten günümüze büyük bir katma değer üreterek hem yerel hem de uluslararası alanda önemli bir konum elde etti. Ancak, son dönemde alınan kararlar, vergi uygulamaları ve jeopolitik olaylar, sektördeki gelişmeleri olumsuz etkiliyor. Türkiye’de matrah dilimlerinin uzun süredir güncellenmemesi, yüksek faiz oranları, yüksek döviz kurları ve yüksek vergi yükleri, otomotiv pazarında ciddi sorunlara yol açıyor.
Üretim ve İhracat Verilerinde Düşüş
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) tarafından açıklanan verilere göre, 2024 yılının Ocak-Temmuz döneminde otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre %5 oranında azalarak 823 bin 636 adede ulaştı. Özellikle otomobil üretimi %2 düşüşle 542 bin 177 adede gerilerken, traktör üretimi ile birlikte toplam üretim 853 bin 704 adede ulaştı.
İhracat verileri de benzer şekilde olumsuz bir tablo sergiliyor. Otomotiv ihracatı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre adet bazında %1 gerileyerek 581 bin 865 adet oldu. Otomobil ihracatı %1 artış gösterirken, ticari araç ihracatı %5 azaldı. Traktör ihracatı ise %20 düşüşle 9 bin 532 adet olarak gerçekleşti.
Kapasite Kullanım Oranı ve Yerli Üretim
2024 yılının ilk yedi ayında otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı %73 olarak belirlendi. Araç grubu bazında ise hafif araçlarda (otomobil ve hafif ticari araçlar) kapasite kullanım oranı %73, kamyon grubunda %77, otobüs-midibüs grubunda %54 ve traktörde %69 olarak gerçekleşti. Üretim kapasitesine sahip tesisler, talep düşüşü ve pazar daralması nedeniyle tam kapasiteye çıkamıyor.
Yerli üretim oranı da azalma gösterdi. Yılın ilk 7 ayında otomobil satışlarında yerli araç payı %30, hafif ticari araç pazarında ise %31 olarak kaydedildi. Ticari araç pazarında ise toplamda %11, hafif ticari araç pazarında %11, ağır ticari araç pazarında ise %9 düşüş yaşandı.
Temmuz Ayı ve Gelecek Öngörüleri
Temmuz 2024 itibarıyla üretim %14 daraldı ve otomobil ile hafif ticari araç pazarındaki küçülme oranı %17,2’ye yükseldi. İhracatta ise %9’luk bir artış kaydedildi. Uzmanlar, yılın geri kalanında iç pazarın daha zorlayıcı koşullarla karşılaşacağını öngörüyor. Hem yüksek faiz oranları hem de yüksek vergi ve matrah sorunları, satışları olumsuz etkileyecek. Ancak tüm bu zorluklara rağmen, yıl sonunda pazarın 1 milyon adedi geçmesi bekleniyor.
