Avrupa Birliği’nin Afrika kıtasında küresel silah pazarı durumunu inceleyen raporuna göre Türkiye, kıtanın savunma pazarındaki en hızlı büyüme gösteren ülke konumunda. Rusya, yüzde 40’lık pazar payıyla kıtanın en büyük silah ihracatçısı olmaya devam ediyor. Kıtanın en hızlı güç kaybeden ülkesi ise Fransa’dır.
AB’nin Afrika silah pazarına ilişkin raporuna göre Fransa, kıta genelinde silah ihracatında en hızlı düşüş yaşayan ülke konumunda. Savunma hakimiyeti hâlâ Rusya’nın elinde ama Çin son yıllarda kıta geneli Moskova’ya meydan okuyor. Raporlarda aynı zamanda kıtada savunma sektörü alanında en hızlı büyüme gösteren ülkenin Türkiye olduğu belirtiliyor.
YERLİ SAVUNMA GİDEREK BÜYÜYOR
Afrika ülkeleri geçen yıl savunmaya toplam 51,6 milyar dolar harcadı. Bu, küresel savunma bütçesinin yüzde 2,1’ini temsil etse de AB raporları, kıta genelinde silah ithalatına olan talebin orta ve uzun vadede hızla artacağını öngörüyor. AB raporuna göre kıtadaki silah pazarı 2018’den 2022’ye önemli ölçüde azalırken, Türkiye’nin de aralarında olduğu Avrupa ülkelerinin pazar payı arttı. Bu dönemde Avrupa ülkelerinden Afrika ülkelerine silah ile savunma ithalatının da yüzde 47 arttığı belirtildi. Silah ithalatında en fazla düşüş yaşanan ülkelerin ise yüzde 77 ile Cezayir, yüzde 46 ile Fas olduğu görüldü.
RUSYA ZİRVE KONUMUNDA
Kıtanın en büyük silah tedarikçilerinden üzde 40’lık pazar payı ile Rusya’dır. Rusya’yı yüzde 16’yla ABD, yüzde 9’la Çin ve yüzde 7’yle Fransa takip ediyor. Kıtanın büyük güçlerinden biri olan Çin, resmi rakamları açıklamıyor. Rusya’nın kıtada silah ticaretinden 2 milyar dolardan fazla kazandığına inanılıyor. Rusya, Su-24, Su-30, Mig-29 savaş uçakları ve S-300 hava savunma sistemlerinin satışlarından en büyük geliri elde ediyor.
Ancak rapora göre bu oran kıtanın orta ve güneyindeki Batılı ülkeler lehine kayıyor. Rusya’nın Sahraaltı Afrika’daki silah pazarındaki payı yalnızca %24’tür. Moskova’ya silah satışları ağırlıklı olarak devlet şirketi Rosoboron tarafından gerçekleştiriliyor.
FRANSA DÜŞÜYOR
AB raporları, ABD’nin kıtaya yaptığı silah satışlarının önemli bir kısmının “gizlice” gerçekleştiğini iddia ediyor. ABD’de silah ticareti diğer ülkelerden farklı olarak özel sektör tarafından yürütülüyor. Ana şirketler Lockheed Martin, Boeing, Raytheon, Northrop Grumman, General Dynamics ve L3Harris’tir. ABD silahları ağırlıklı olarak Mısır, Fas, Tunus, Nijerya ve Nijer’e satılırken; Raporlarda yer alan bir diğer şaşırtıcı bilgi ise eski Fransız kolonilerinin hızla Fransız silahlarını bırakıp Çin ve Türkiye’ye yönelmeleridir.
2023’te 282 milyar dolar hacimle kıtanın en büyük ticaret ortağı haline gelen Çin’in silah satışları da son üç yılda üç katına çıktı. Rapora göre Afrika ülkelerinin 7/10’u Çin silahlarıyla donatılıyor.
TÜRKİYENİN YILDIZI PARLIYOR
AB raporlarından elde edilen verilere göre Türkiye, “kıtanın en hızlı büyüyen silah ihracatçısı” konumunda. Raporlara göre Türkiye’nin kıtada siyaset, kültür, sağlık, altyapı/üstyapı, ekonomi ve uluslararası ilişkiler savunma alanlarında çok geniş ağlara ve anlaşmalara sahip olduğu, ülkenin Ankara’nın savunmasındaki ana oyunculardan biri olduğu vurgulanıyor.
Raporlara göre Türkiye’nin kıtadaki savunma hacmi 2020’de 83 milyon dolar iken, 2021’de bu rakam 460 milyon dolara çıktı. Türkiye’nin kıtaya hamlesinden silah ihracatına en büyük talep zırhlı savaş araçları ve TB2 Bayraktar insansız hava araçlarından oluşuyor. Raporlarda yer alan yorumlara göre Afrika ülkeleri, Türkiye’den silah satın alıp ABD, Rusya veya Çin arasında meydana gelen diplomatik taraf tutma zorunluluğu durumundan da kurtuluyor
